“Γράψ’τα όταν πεθάνω…” Η συνέντευξη του «αόρατου δικτάτορα» λiγο πριν πεθάνει από…..θερμοπληξία.

Ο Μίμης ο «Φασαρίας» ή «Αρσακειάδα», όπως ήταν το διπλό παρατσούκλι που του είχαν κολλήσει οι δικοί του άνθρωποι, γνωστός στους περισσότερους ως «αόρατος δικτάτορας», μας άφησε χρόνους το πρωινό της 16ης Αυγούστου, με επίσημη αιτία θανάτου τη θερμοπληξία.

Μαζί του έφυγε κι ένα βάρος που κουβαλούσα μέσα μου για το εάν θα μπορέσω να αποκαλύψω άγνωστες πτυχές της κυπριακής τραγωδίας και κυρίως τα γεγονότα που οδήγησαν σ’ αυτή, τις σχέσεις του με τον Παπαδόπουλο και την τελική ρήξη τους, σύμφωνα πάντα με τα όσα μου είχε εκμυστηρευθεί ο ίδιος μέσα στη φυλακή.

Ο Δημήτριος Ιωαννίδης -περί ου ο λόγος- όταν του είχα ζητήσει σχεδόν φορτικά να δουν το φως της δημοσιότητας εκτός από το σχέδιό εξαπάτησής του από τους Αμερικάνους τις πρώτες ημέρες της τουρκικής εισβολής στη μαρτυρική Μεγαλόνησο κι άλλα στοιχεία για το ρόλο που διαδραμάτισε η υπερδύναμη σε βάρος του Ελληνισμού. μου είπε κοφτά: «Οχι όσο ζω»!

Ετσι λοιπόν, τώρα που αισθάνομαι αποδεσμευμένος μπορώ να μεταφέρω τη συζήτηση που είχε κάνει στις αρχές Μαρτίου του 1974 με τον τότε πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα Χένρι Τάσκα. Στη συνάντηση που είχε γίνει στο Πεντάγωνο ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματικής αντιπροσωπίας του είχε προτείνει τη διζωνική λύση στην Κύπρο, παρουσιάζοντάς του ένα σχέδιο τύπου Ανάν, θερμός θιασώτης του οποίου είναι ο σημερινός πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. Ο Τάσκα έσπευσε μάλιστα να του πει ότι υπήρχε καταρχήν συμφωνία για την ειρηνική διευθέτηση του θέματος με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Γκιουνές. Ως αντάλλαγμα η Αγκυρα θα δεχόταν ότι τα ελληνικά νησιά είχαν υφαλοκρηπίδα, κάτι που μέχρι τότε αρνιόταν, ενώ θα επανεξέταζε τη στάση της αναφορικά με τον ελληνικό εναέριο χώρο.

Ο Ιωαννίδης αντέδρασε έντονα σε μια τέτοια συνδιαλλαγή και μοιραία η συζήτηση ήρθε στα πετρέλαια του Αιγαίου, αφού ήδη από το 1972 είχαν αρχίσει οι σχετικές έρευνες. Ο Τάσκα προσπάθησε αρχικά να τον πείσει ότι οι Τούρκοι, μετά από γεωλογικές έρευνες, είχαν ανακαλύψει μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου στα διεθνή ύδατα με κατεύθυνση προς τα δικά τους θαλάσσια όρια. Και συγκεκριμένα στην περιοχή της Τενέδου.

Οταν ο ίδιος του αντέτεινε πώς είναι δυνατόν ένα τόσο μεγάλο κοίτασμα, σε μορφή λίμνης, να μην το έχουν εντοπίσει οι συμπατριώτες του ο Αμερικανός πρέσβης μπήκε κατευθείαν στο… ψητό. «Πιστεύω, του είπε, ότι μια συμφωνία για τα πετρέλαια θα ήταν επωφελής και για τις δύο πλευρές ενώ θα βοηθήσει να σταματήσουν οι εντάσεις».

Σύμφωνα με τον Ιωαννίδη, ο Τάσκα του τόνισε επί λέξει: «Δώστε κάτι στους Τούρκους να ηρεμήσουν. Εξάλλου γνωρίζουν ότι το πετρέλαιο (της Θάσου) βρέθηκε στα δικά σας νερά»…

Κατηγορηματικά και πάλι ο «αόρατος δικτάτορας» ή ιδεολογικός καθοδηγητής του Απριλιανού καθεστώτος, όπως ο ίδιος αρέσκετο να αποκαλείται, αρνήθηκε και πάλι, προβάλλοντας τη συμφωνία που είχε κάνει το ελληνικό Δημόσιο (επί Παπαδοπούλου) με την εταιρεία ΟΣΕΑΝΙΚ. Αυτή προέβλεπε ότι στα δέκα βαρέλια τα πέντε θα τα έπαιρνε η Ελλάδα.

Ο Ιωαννίδης θεωρούσε ότι ήταν μια καλή συμφωνία και μάλιστα θυμήθηκε με χαρά όταν στα τέλη του 1973 ή στις αρχές του ’74 μέσα σε ένα κυλινδρικό δοχείο είχε φτάσει στο γραφείο του το πρώτο ελληνικό πετρέλαιο! Γι’ αυτό και ξένισε όταν στη συνέχεια ο Τάσκα του πρότεινε να δίνει η Ελλάδα ένα στα πέντε βαρέλια που κρατούσε για λογαριασμό της στην Τουρκία, προκειμένου να εξασφαλισθεί οριστικά η ηρεμία στην περιοχή. Πρόταση που ο ίδιος μετά βδελυγμίας, όπως ισχυρίστηκε, απέρριψε, τονίζοντας ότι τελικά αν την αποδεχόταν η χώρα μας θα έπαιρνε τρία στα δέκα βαρέλια που θα αντλούνταν κι ενώ οι γεωτρήσεις ήταν στο δικό της υποθαλάσσιο χώρο.

Συζητώντας για τα γεγονότα που προηγήθηκαν του πραξικοπήματος που ανέτρεψε τον Μακάριο, μου αποκάλυψε ότι ο ίδιος θεωρούσε τον πλέον επικίνδυνο άνθρωπο στην Κύπρο τον Πολύκαρπο Γεωρκάτζη. Επρόκειτο για έναν απρόβλεπτο άτομο. Συγκεκριμένα μου είπε: «Θεωρώ πως ήταν αναμεμειγμένος μέχρι την απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου από τον Αλέξανδρο Παναγούλη το 1968»…

Από αγαπημένο παιδί του Μακάριου έγινε ο πιο μισητός εχθρός του. Γενικά, σύμφωνα με τον Ιωαννίδη, ο Γεωρκάτζης συγκέντρωσε πολλές αντιπάθειες που οδήγησαν λίγο αργότερα στη δολοφονία του. Ο ίδιος δεν μου απέκλεισε το ενδεχόμενο, γέλασε μάλιστα χαρακτηριστικά όταν τον ρώτησα σχετικά, να τον δολοφόνησε με εντολή του Ελληνας αξιωματικός των Καταδρομών, έμπιστός του, με ειδική αποστολή. Πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο που το 1970 φέρεται ότι είχε προσπαθήσει να καταρρίψει το ελικόπτερο του Μακαρίου.

Ο Ιωαννίδης δεν μου έκρυψε ότι γνώριζε το σχέδιο δολοφονίας του Αρχιεπισκόπου από το ίδιο αυτό πρόσωπο, αλλά ποτέ δεν μου είπε αν ενέκρινε αυτή την ενέργεια ούτε μου αποκάλυψε το όνομα του επίδοξου εκτελεστή. Αντιθέτως, εξέφρασε το θαυμασμό του για τη Γαλλίδα γυναίκα του Γεωρκάτζη την οποία αποκάλεσε «πραγματική καλλονή».

Για την ιστορία, αξίζει να αναφερθεί ότι η συγκεκριμένη κυρία παντρεύτηκε αργότερα τον αείμνηστο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσο Παπαδόπουλο, μια από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του σύγχρονου Ελληνισμού.

Από το καλοκαίρι του 1973 είχε προετοιμάσει την ανατροπή Παπαδόπουλου, όπως μου ισχυρίστηκε ο Ιωαννίδης. Εκείνη την εποχή είχε τις πρώτες επαφές με διοικητές Μονάδων της Αττικής και όχι μόνο. «Ημουν αποδέκτης των διαμαρτυριών για την απεμπόληση του επαναστατικού πνεύματος της 21η Απριλίου και την πολιτικοποίηση του καθεστώτος από πολλούς μεσαίους και ανώτερους αξιωματικούς», μου εξομολογήθηκε.

Ο Ιωαννίδης παραδέχθηκε ότι παρότι συζητούσε σε τακτά χρονικά διαστήματα με τον Παπαδόπουλο ποτέ δεν αισθάνθηκαν φίλοι σε αντίθεσή με τον αδελφό του Κώστα (πέθανε στον Κορυδαλλό από ανακοπή καρδιάς) με τον οποίο ήταν «κολλητοί» και ο σύνδεσμός του με τους υπόλοιπους υπόδικους πραξικοπηματίες.

Για το Πολυτεχνείο πιστεύει ο ίδιος ότι ο Παπαδόπουλος το χειρίσθηκε με λάθος τρόπο. «Επρεπε -όπως μου είπε- να μην ανοίξει μέτωπο με τους φοιτητές»…

Αναφερόμενος στην κυβέρνηση Μαρκεζίνη, ο Ιωαννίδης θεωρούσε ότι τίποτε καλό δεν έδωσε στον τόπο, αντιθέτως έκανε πολλούς στρατιωτικούς να αναρωτηθούν για το μέλλον της «επανάστασης».

Μιλώντας για τα ξημερώματα της 25ης Νοεμβρίου του ’73 οπότε κατόπιν εντολής του συνελήφθη ο Παπαδόπουλος στη βίλα του στο Λαγονήσι, μου ανέφερε ότι αν δεν πετύχαινε η επιχείρηση πιθανόν να είχαμε «εμφύλιο πόλεμο» στις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων. Γι’ αυτό και το σχέδιο καταρτίσθηκε με άκρα μυστικότητα, αφού όλοι οι συμμετέχοντες ήταν ντυμένοι σαν πολίτες ενώ χρησιμοποίησαν για τη μεταφορά τους εκτός από αυτοκίνητα ιδιωτών και φορτηγά ακόμη και το λεωφορείο της γραμμής Πεδίον Αρεως – Σαρωνίδας. Το φορτηγό μάλιστα που είχε το βαρύ οπλισμό ήταν από μεταφορική εταιρεία, ώστε να μην κινήσει η παρουσία του υποψίες.

Σύμφωνα με τον Ιωαννίδη, η επιχείρηση έπρεπε να ήταν αναίμακτη, όπως κι έγινε, αφού αντικειμενικός στόχος ήταν μόνο ο Παπαδόπουλος, χωρίς τον οποίο κανείς δεν θα έκανε καμία κίνηση. «Εξάλλου», όπως συμπλήρωσε, «και οι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων ήταν δικοί μου άνθρωποι».

Ο ίδιος μου μετέφερε και τη σύντομη συνομιλία που είχε με τον Παπαδόπουλο όταν τον επισκέφθηκε στη βίλα όπου κρατείτο. «Ηταν καθισμένος σε μια μεγάλη πολυθρόνα στο σαλόνι του σπιτιού μπροστά σ’ ένα ραδιόφωνο που έπαιζε στρατιωτικά εμβατήρια», θυμάται. «Μόλις με είδε μόρφασε και κάτι ψέλλισε για την οχιά που έτρεφε τόσο καιρό στον κόρφο του». Ο Ιωαννίδης τότε του είπε ότι «η επανάσταση έγινε όχι για να φορούν κοστούμια αλλά για τη χώρα που δεχόταν εσωτερικές και εξωτερικές απειλές». Ο ίδιος μου απέκλεισε το ενδεχόμενο οι Αμερικανοί να γνώριζαν ότι θα επιχειρηθεί η ανατροπή του καθεστώτος Παπαδοπούλου, με τον οποίο διατηρούσαν πολύ καλές σχέσεις.

Οπως και να ’χει ένας κύκλος της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας έκλεισε διά παντός πριν από περίπου μια εβδομάδα στο Γενικό κρατικό Νίκαιας, όπου διακομίστηκε ο τελευταίος, ίσως, πρωτεργάτης της Χούντας. Σίγουρα πήρε κάποια μυστικά στον τάφο του ο «αόρατος δικτάτορας», αλλά έστω και στα τελευταία του φρόντισε να αποκαλύψει μερικά…

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΦΡΑΓΚΟΥ